Zbadanie preferencji i motywów korzystania z Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP), ocena jakości i zadowolenia ze świadczonych tam usług, a także określenie zmian, jakie powinny zostać na nich wdrożone – taki był cel badania, które przeprowadzono od 30 czerwca do 7 sierpnia 2020 r. W ankiecie opublikowanej na stronie GDDKiA oraz na portalu Facebook wzięło udział 1665 osób.
Uczestnicy badania
Zdecydowaną większość osób biorących udział w ankiecie stanowili mężczyźni (niemal 88 proc.). Ponad połowa badanych (56 proc.) to osoby w przedziale wiekowym 26-40 lat, a 22 proc. w przedziale 41-60 lat. Przedstawiciele najmłodszej grupy wiekowej (18-25 lat) stanowili 18 proc. uczestników ankiety, a osób powyżej 61 roku życia było zaledwie 4 proc.
GDDKiA – podsumowanie 2020 roku
Większość badanych (60 proc.) często, ponieważ więcej niż 16 razy w roku, wyjeżdża w trasy dłuższe niż 50 km. 18 proc. osób pokonuje taki dystans od 10 do 15 razy, a 17 proc. od 4 do 9 razy w ciągu roku. 61 proc. podróży realizowanych jest w celach prywatnych, 16 proc. w celach służbowych, a 22 proc. badanych zadeklarowało się jako kierowcy zawodowi.
Korzystanie z Miejsc Obsługi Podróżnych
Jak wynika z badań, główną przyczyną zatrzymywania się w Miejscach Obsługi Podróżnych jest chęć skorzystania z toalety (30 proc. odpowiedzi). Istotna z punktu widzenia użytkowników jest także potrzeba odpoczynku w czasie trasy (21 proc.) oraz konieczność zatankowania pojazdu (14 proc.). 42 proc. ankietowanych korzysta z usług dostępnych na MOP-ach sporadycznie, jedynie w okresie wakacji lub ferii. 33 proc. osób zatrzymuje się tam kilka razy w miesiącu, a 16 proc. kilka razy w ciągu tygodnia.
Kluczową kwestią dla użytkowników MOP-ów jest dogodna lokalizacja (36 proc. badanych), a także dostęp do konkretnych funkcji i usług (35 proc.). Na dalszych miejscach uplasowało się przywiązanie do danej marki świadczącej usługi w ramach MOP (10 proc.) oraz kwestia cen (6 proc.).
Opinie na temat lokalizacji Miejsc Obsługi Podróżnych są bardzo różne. 42 proc. użytkowników uważa, że zlokalizowane są one w zbyt dużych odległościach, zaś 38 proc. twierdzi, że odległości te są optymalne. Dana ocena może być uzależniona od konkretnych dróg, z których korzystają uczestnicy badania. Na niektórych nowo otwartych odcinkach trwają bowiem dopiero poszukiwania dzierżawców, którzy zapewnią usługi niezbędne do podniesienia kategorii MOP-u z I do II, lub toczą się postępowania przetargowe na budowę i dzierżawę przyszłego MOP-u kategorii II. Warto w tym miejscu przypomnieć, że GDDKiA zarządza MOP-ami kategorii I, wyposażonymi w parkingi i toalety. Miejsca Obsługi Podróżnych kategorii II, na których kierowcy mogą zatankować paliwo i skorzystać z obiektów gastronomicznych, zarządzane są przez prywatne podmioty. Podobnie jak MOP-y kategorii III, na których świadczone mogą być także usługi hotelowe.
Najważniejsze usługi dostępne na Miejscach Obsługi Podróżnych
Uczestnicy ankiety określili, które usługi dostępne na MOP-ach są dla nich najbardziej istotne. Niemal 91 proc. osób wskazało możliwość skorzystania z toalety. Na drugim miejscu znalazła się możliwość zjedzenia ciepłej przekąski, wypicia kawy lub herbaty, a na trzecim dostęp do restauracji i szansa na zjedzenie pełnego posiłku. Najmniej istotna z punktu widzenia użytkowników okazała się usługa hotelowa.
W badaniu padło również pytanie, skierowane głównie do kierowców pojazdów ciężarowych, dotyczące zasadności rozbudowy MOP-ów o dodatkowe, strzeżone i płatne miejsca postojowe z możliwością rezerwacji. 32 proc. ankietowanych stwierdziło, że jest to dobre rozwiązanie, natomiast nie przewidują regularnego korzystania z takich miejsc. 29 proc. korzystałoby z usługi, pod warunkiem jej rynkowej ceny. Według 23 proc. użytkowników nie ma potrzeby rozbudowy MOP-ów o takie parkingi.
Jakość i zakres usług świadczonych na Miejscach Obsługi Podróżnych
Zapytani o strefę wypoczynkową w ramach MOP-ów (ławki ze stolikami, place zabaw) ankietowani w większości wskazywali, że korzystają z niej sporadycznie (niecałe 52 proc.). Podobny procent badanych uznał, że oferta gastronomiczno-handlowa w Miejscach Obsługi Podróżnych powinna zostać poszerzona.
W pytaniu otwartym dotyczącym wzbogacenia MOP-ów o nowe funkcje i usługi niemal 13 proc. osób wskazało na konieczność stworzenia większej liczby toalet i pryszniców. Jednocześnie jednak większość ankietowanych (ok. 58 proc.) odrzuciła możliwość wprowadzenia niewielkiej opłaty (do 1 zł) za korzystanie z toalet w zamian za podniesienie ich standardu. Odmiennego zdania było 42 proc. osób. Dla 11 proc. respondentów ważna okazała się również kwestia większej liczby miejsc parkingowych dla pojazdów ciężarowych.
Korzystanie z paliw alternatywnych
Kolejna ze spraw poruszonych w ankiecie dotyczyła korzystania przez użytkowników MOP-ów z pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi (skroplony gaz ziemny – LNG, sprężony gaz ziemny – CNG, wodór, zasilanie elektryczne). Choć 72 proc. osób stwierdziło, że nie planuje posiadania takiego pojazdu, to 23 proc. rozważa jego zakup już w ciągu najbliższych 5 lat. 8 proc. badanych stwierdziło też, że MOP-y powinny zostać wzbogacone o infrastrukturę do ładowania pojazdów elektrycznych, a zdaniem 52 proc. osób wybudowanie takich stacji na MOP-ach przyczyni się do rozwoju rynku pojazdów napędzanych przez paliwa alternatywne.
Planowane działania
W związku z wynikami ankiety zaplanowano przeprowadzenie audytu MOP-ów położonych przy drogach ekspresowych i autostradach pod kątem liczby miejsc parkingowych dla pojazdów ciężarowych. Rozpoczęte zostały także prace, których celem jest zwiększenie komfortu wypoczynku kierowców samochodów ciężarowych, m.in. poprzez ograniczenie hałasu dochodzącego z drogi. Zaś w celu zapewnienia wszystkim kierowcom informacji o danym MOP-ie, w ramach Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem opracowywane jest obecnie rozwiązanie, na podstawie którego użytkownicy otrzymają informację o odległości do najbliższego MOP-u oraz znajdujących się na nim dostępnych miejscach parkingowych. Te dane będą wyświetlane na tablicach zmiennej treści zlokalizowanych wzdłuż dróg krajowych.
Ponieważ badani sygnalizowali potrzebę urozmaicenia oferty gastronomicznej, m.in. o lokalne i zdrowsze jedzenie, rozpoczęto prace nad przeprowadzeniem badania rynku w zakresie gotowości firm do uruchomienia usług gastronomiczno-handlowych na MOP-ach kat. I. Zdecydowano też o konieczności opracowania dokumentacji w celu przeprowadzenia postępowania przetargowego w zakresie umieszczenia automatów sprzedających (vendingowych) na MOP-ach tej kategorii. W obszarze utrzymania toalet na MOP-ach, położony jeszcze większy nacisk na utrzymanie ich w należytej czystości oraz przygotujemy zestawienie newralgicznych lokalizacji wymagających rozbudowy lub przeprowadzenia prac remontowych. W zakresie rozbudowy MOP-ów o nowe funkcje, będą również kontynuować ogłaszanie postępowań przetargowych na budowę i obsługę ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Wprowadzone zostaną także specjalne kosze służące do segregacji odpadów.
Na MOP-ach zaczną pojawiać się również urządzenia do odśnieżania pojazdów – specjalne rampy lub zautomatyzowane urządzenia. Toczą się już pierwsze przetargi, w których pilotażowo zapisano konieczność ustawienia jednego z tych urządzeń w ciągu 12 miesięcy od przekazania nieruchomości przyszłemu dzierżawcy MOP (na A1 – Mszana Południe, Woźniki Wschód i Zachód, na S3 – Racula Zachód) lub zamontowania ich w ciągu roku od stwierdzenia przez GDDKiA takiej potrzeby (na S8 – Kołaki i Kossaki, na DK8 – Biernatki Wschód i Zachód). Ten ostatni zapis pojawi się również w kolejnych przetargach na dzierżawę MOP-ów, a każdy taki obiekt będzie podlegał analizie konieczności obligatoryjnego umiejscowienia na nim urządzeń do odśnieżania pojazdów ciężarowych.
Źródło: GDDKiA